Hey people,
Elk jaar op 25 januari is het weer zo ver. Tijd voor gelach, gedichten, verhalen, whisky en eten. 25 januari herdenken we ieder jaar Schotlands bekendste dichter.
Robert Burns.
Vandaag neem ik jullie mee in deze Burns night. Waar we in de perfecte Burns supper gaan maken. Hier vind je dus alle informatie die je nodig heb.
De muziek, de gedichten. En natuurlijk… het eten met de daarbij behorende recepten.
Laten we eerst kort vertellen over Robert Burns.
Robert Burns of Rabbie Burns werd geboren op 25 januari 1759 in Alloway, Ayrshire, Schotland. Het huis waar hij is geboren staat nog steeds in Schotland en is nu een museum geworden ter ere van Robert Burns.
Burns zijn vader was boer en kwam niet uit een rijke familie. Ondanks dat deden zijn ouders hun best om een zo goed mogelijke opleiding aan hem te kunnen geven. Burns kreeg wat bekendheid in 1786 door wat werk te laten publiceren in een boek. Hier zat ook zijn bekende werk “to a mouse” bij.
Het geld wat hij eerst verdiende was geen vet pot. Maar Robert zette door en is uiteindelijk uitgeroepen tot de nationale bard van Schotland.
Burns had geen lang leven. Hij overleed op 21 juli 1796 en werd maar 37 jaar dankzij hartproblemen.
Het graf van Burns is te bezoeken in Dumfries, Schotland.
De eerste Burns night is waarschijnlijk gevierd in 1801 door vrienden van Robert Burns om hem te herdenken. Dit gebeurde toen op zijn sterfdag. Later is dit veranderd naar de dag waar op hij is geboren.
Uiteraard doet dit kleine stukje de geschiedenis van Burns absoluut geen eer aan. De geschiedenis is mega groot ondanks dat hij niet oud is geworden. Een tip is dus zeker om zelf meer te lezen over Robert Burns mocht je dat interessant vinden.
Maar je weet nu in ieder geval waarom we Burns night vieren op de 25ste van januari. maar op zich kan je Burns night natuurlijk elke dag van het jaar vieren.
We gaan per onderdeel bespreken wat de volgorde is. We starten natuurlijk bij het begin.
Binnenkomst.
Als eerste komen de gasten binnen. Is het een formeel feest, dan worden de gasten welkom geheten door een doedelzakspeler. Is het een informele gelegenheid dan speelt er schotse muziek.
Aangezien thuis een doedelzakspeler misschien niet past heb ik een spotify lijst voor je.
Voor een lijst met meer doedelzakken speel je deze lijst af: Scottish Highland Music .
Voor een lijstje met meer schotse nummers met zang pak je de lijst 50 all time Scottish favourites .
Sowieso is het natuurlijk leuk om Schotse muziek aan te hebben tijdens de Burns night.
Welkomst speech.
De gastheer heet de gasten welkom met een paar korte woorden en dan gaat iedereen aan tafel zitten. Vervolgens als iedereen zit word de “selkirk grace” opgedragen.
Some hae meat an’canna eat, An’ some wad eat that want it. But we hae meat an’ we can eat, An’ sae the Lord be thankit.
Voorgerecht. Cock-a-leekie soep.
Het avondeten begint met het voorgerecht. De soep. Wij maken vandaag de “cock-a-leekie soep.
1 ding is zeker. Het ruikt hierna heerlijk in je huis van alle geuren die vrij komen tijdens het maken van de soep.
Het gerecht hieronder is voor 6 personen.
Ingrediënten
- 1 soepkip
- 1 ui
- 1 stengel selderij
- 1 wortel
- 1 laurierblad
- zout en peper (of een bouillon blokje)
- 25 g roomboter
- 1 kg prei
- 2 cl whisky naar keuze (bij voorkeur een zoete whisky uit de Highlands of misschien een Whisky uit de Speyside.)
- 200 g gekookte gerst (of rijst)
- 2 pitloze gedroogde pruimen per persoon.
Begin op tijd met de soep. Want de soep moet 2 tot 2.5 uur staan trekken!
Recept:
Je begint met het snijden van de ui, de wortel en de selderij. Snijd de wortel in dunne plakken, de ui in kleine stukken en de selderij ook in kleine stukken.
Zet een grote pan met koud water op het vuur. Voeg hier de soepkip, de ui, de wortel en de selderij aan toe. Vergeet het laurierblad niet toe te voegen. Zorg ervoor dat de kip onder water zit. En breng aan de kook.
Zodra het kookt zet je het vuur laag en laat je de soep 2 tot 2.5 uur staan trekken. (Wil je hierbij een groente bouillon blokje toevoegen dan mag dat). Let ook op eventuele verdamping van het water.
Terwijl de soep staat te trekken snij je alvast de prij in ringen. Smelt de boter in een koekenpan en bak de preiringen zachtjes aan. Voeg hier een scheutje van jouw gekozen whisky bij.
Vergeet natuurlijk ook geen glas whisky voor jezelf in te schenken nu je moet wachten.
Als de kip klaar is haal je deze uit de pan en pluk hem kaal. Maak niet te kleine stukjes. En pas op de kip is natuurlijk kokend heet!
Als je de kip heb geplukt voeg je hem weer toe aan de pan. Optioneel kan je nu ook een klein scheutje whisky bij de soep gooien. En doe de pruimen bij de soep. Dit laat je 10 minuten doorwarmen nog steeds op laag vuur. Als je geen bouillonblokje hebt gebruikt voeg je ook peper en zout naar smaak toe.
Voeg de gerst toe en doe de deksel op de pan. Zet de vlam uit en laat het nog zo’n 2 minuten staan. Mocht je in plaats van gerst rijst gebruiken kook dan de rijst in de soep zoals aangegeven staat op het pakket van de rijst.
Je soep is klaar om geserveerd te worden aan je gasten. Je ziet dat het best een werkje is deze soep. Een goeie tip is dan dus ook voorwerken en smiddags de soep al klaar maken.
Vergeet geen whisky uit te kiezen voor bij de soep. Je kan kiezen om de whisky te gebruiken waar je mee gekookt hebt maar ik koos ervoor om de soep te serveren met een glas glenpark.
Vergeet de soep niet te serveren met lekker veel stokbrood en kruidenboter.
Hoofdgerecht: haggis & neeps and tatties.
Tijd voor het hoofdgerecht. Haggis!
Als de haggis binnenkomt gaat iedereen staan. De haggis word binnengebracht op een grote schaal gedragen door de kok. Voorop loopt een doedelzakspeler.
Er kan ook nog een lied worden gespeeld. Je hebt keuze uit 3 nummers: “A man’s a man for a’ that”, “robbie burns medley” of “the star O’ robbie burns”.
Zelf vind ik deze versie van the Corries:
Of deze van Andy Stewart het mooiste.
Dan is het tijd voor het gedicht “address to a haggis”. Dit wordt gedaan door de gastheer.
Fair fa’ your honest, sonsie face,
Great chieftain o the puddin’-race!
Aboon them a’ ye tak your place,
Painch, tripe, or thairm:
Weel are ye wordy o’ a grace
As lang’s my arm.
The groaning trencher there ye fill,
Your hurdies like a distant hill,
Your pin wad help to mend a mill
In time o need,
While thro your pores the dews distil
Like amber bead.
His knife see rustic Labour dight,
An cut you up wi ready slight,
Trenching your gushing entrails bright,
Like onie ditch;
And then, O what a glorious sight,
Warm-reekin, rich!
Then, horn for horn, they stretch an strive:
Deil tak the hindmost, on they drive,
Till a’ their weel-swall’d kytes belyve
Are bent like drums;
The auld Guidman, maist like to rive,
‘Bethankit’ hums.
Is there that owre his French ragout,
Or olio that wad staw a sow,
Or fricassee wad mak her spew
Wi perfect scunner,
Looks down wi sneering, scornfu view
On sic a dinner?
Poor devil! see him owre his trash,
As feckless as a wither’d rash,
His spindle shank a guid whip-lash,
His nieve a nit;
Thro bloody flood or field to dash,
O how unfit!
But mark the Rustic, haggis-fed,
The trembling earth resounds his tread,
Clap in his walie nieve a blade,
He’ll make it whissle;
An legs an arms, an heads will sned,
Like taps o thrissle.
Ye Pow’rs, wha mak mankind your care,
And dish them out their bill o fare,
Auld Scotland wants nae skinking ware
That jaups in luggies:
But, if ye wish her gratefu prayer,
Gie her a Haggis
Uiteraard is dit misschien wat moeilijk. Dus je kan ook de vertaalde engelse versie pakken. Die vind je hier.
Aan het einde van het gedicht wordt er een toast uit gebracht met de whisky naar keuze voor dit gerecht.
Haggis, neeps and tatties:
Het lekkerste is natuurlijk een verse haggis. Misschien kan je lokale slager er hiermee helpen. Wil je voor het gemak gaan dan bestaat er haggis uit blik.
Ik ben voor het gemak gegaan en heb de haggis van grants gebruikt. Deze is wel heel erg lekker moet ik toegeven!
Haggis in blik vind je hier.
Maar wat is haggis precies?
Haggis is een schapenmaag gevuld met hart, long, lever en niervet van een lam, een gesnipperd ui en havermout. En heel eerlijk… het smaakt vele malen beter dan dat het klinkt. Het is echt lekker!
Recept:
Voor het onderstaande recept ga ik ervan uit dat we de haggis uit blik gebruiken. Het gerecht schrijf ik weer uit voor 6 personen. Wat heb je nodig?
- 2 blikken premium haggis
- 450 gram aardappelen
- 400 gram koolraap
- 100 gram ongezouten boter
- 8 lente uien
- 25 gram Mascarpone
- 15 ml Slagroom
- 1 theelepel suiker
In het originele recept gebruiken ze double cream. Dit kennen wij niet in Nederland dus dat maken we zelf met mascarpone, slagroom en suiker. Meng deze 3 door elkaar en klop het goed stijf.
Schil de aardappelen en snijd ze in kwarten. Ook de koolraap schil je en snijd je in stukken. Haal van de koolraap de kop en kont er af en haal de schil weg. Hieronder zit vaak nog een vezelig laagje. De koolraap mag je dus dikker schillen dan de aardappelen.
Kook de koolraap en de aardappelen beide in aparte pannen voor 20 a 25 minuten.
In de tussentijd snijd je de lente ui in kleine stukken.
Kijk goed op de verpakking van de haggis hoeveel tijd hij nodig heeft om op te warmen. Je wilt natuurlijk wel alles goed warm serveren aangezien je ook rekening houd met de speech die nog gegeven moet worden. Bij voorkeur dus verwarmde borden gebruiken.
Als de koolraap klaar is met koken giet je hem af. Doe ze daarna terug in de pan en voeg de helft van de boter toe. Voeg ook wat peper en zout toe en pureer alles door elkaar. Doe de deksel op de pan zodat alles warm blijft.
Ondertussen zijn ook de aardappelen klaar. Giet ze af en laat uitlekken. Ondertussen doen we in diezelfde pan de lente ui met de overige boter en bakken we die 1 tot 2 minuten. Gooi dan de aardappelen terug in de pan en gooi hier ook de double cream bij die we hebben gemaakt van de mascarpone en slagroom.
Nu moet ook je haggis klaar zijn.
Verdeel de haggis met de neeps and tatties over de borden en serveer deze aan de gasten. Vergeet niet om hierbij ook weer een goeie whisky te serveren. Haggis is lekker kruidig. Dus zoek een whisky die overeind blijft staan bij al deze krachtige smaken. Ikzelf koos voor een 19 jaar oude ben nevis.
Dessert: cranachan (met aardbeien)
Het dessert bij Burns supper is cranachan of tipsy laird. Vandaag maken we cranachan als toetje. Dit is erg makkelijk en snel. Maar als tip zou ik zeggen maak dit toetje smiddags al en zet het in de koelkast tot het zover is. Als je de burns night alleen organiseert voor bijvoorbeeld vrienden is het best veel om alles tussendoor te doen namelijk en dan mis je de gezelligheid van de Burns night.
Recept:
Het recept hieronder is weer voor 6 personen. Wat heb je nodig?
- 500 gram aardbeien
- 75 gram roomboter
- 45 gram suiker
- 185 gram havermout
- 300 gram mascarpone
- 300 ml creme fraiche
- 5 eetlepels honing
- 2 theelepels vanille bourbon extract
- 3cl whisky naar keuze (ik zou een zoetige whisky aanraden. Ik heb hiervoor de glen moray 12 gebruikt)
Smelt de boter en de suiker in een koekenpan en voeg hierbij de havermout toe. Bak dit op een laag vuurtje zo’n 5 minuten.
Meng in een bak: de mascarpone, creme fraiche, honing en de vanille bourbon extract goed door elkaar. Wil je de whisky toevoegen aan je recept (ik raad het je wel aan) voeg deze dan ook toe en roer ook de whisky goed door alles heen.
Snijd de aardbeien in kwartjes.
Doe nu alles laagje voor laagje in een mooi hoog glas. En het dessert is klaar om geserveerd te worden.
Als je alles smiddags al maakt doe dan nog niet de havermout er op. Doe dit pas tijdens het serveren. Zo blijft de havermout lekker zonder sompig te worden.
Zoek ook bij het toetje weer een mooie whisky uit. Ik heb gekozen voor de Teaninich die gebotteld is door Wullie Macmorland voor het hielander whisky festival. Een geweldige combinatie!
Nadat het toetje op is komen de haverkoeken op tafel en kaasplankjes. Uiteraard wordt ook hierbij whisky gedronken.
De laatste toost en speeches:
Tijd voor de allerlaatste ronde. De koffie. Want na zo’n maaltijd gaat een goeie bak koffie er zeker wel in! tijdens deze ronde worden verschillende toosten en speeches voorgedragen.
Immortal memory:
De gastheer geeft een speech genaamd de “immortal memory” deze speech schrijft de gastheer zelf. Het is belangrijk om de gasten te vermaken in deze speech maar ook hun iets te vertellen en te leren over Robert Burns. Zorg ervoor dat je speech ongeveer 15 minuten duurt. Belangrijk is hierin dus dat je wel enige kennis heb van Robert Burns. Dus doe je huiswerk van tevoren. Een tip is om een onderdeel te vinden wat jouw persoonlijk aanspreekt in Burns. Dit helpt namelijk om gepassioneerder over het onderwerp te vertellen.
Toast to the lassies:
Hierna is het tijd voor de “toast to the lassies” oftewel: een toost op de vrouwen. Deze toast word ten alle tijden gegeven door een man. Dit hoeft trouwens niet altijd de gastheer te doen. Als het maar gedaan wordt door een man.
Van origine werd dit gedaan naar de gastvrouw om haar te bedanken voor het koken. Tegenwoordig is dit meer een humoristische toost waarbij de man door middel van deze toost zijn kijk op de vrouw weergeeft een proost op de gezondheid van de vrouwen. Maar let op! Je doet deze toost niet voor je vrienden van de voetbal club. Je draagt deze toost toe aan de vrouwen. Het is leuk om het humoristisch te maken. Maar maak het zeker niet plat. En al helemaal niet kwetsend.
Robert Burns was een charmeur en jouw toost zal dus ten alle tijden respectvol moeten zijn naar de vrouw toe. Verwerk misschien een mooie zin van Burns zijn werk er in. Als de toost is uitgesproken drinken alle mannen op de gezondheid van de vrouwen.
Reply to the toast to the lassies
Nu is het de beurt aan de vrouwen om een toost uit te brengen op de gezondheid. Het is handig om van tevoren af te spreken wie dit gaat doen. Zodat de man en de vrouw die de toost gaan uitbrengen met elkaar kunnen afstemmen. De beide toasts horen elkaar namelijk te complimenteren en aan te vullen. In deze toost die ook wel de “toast to the laddies” word genoemd, geeft de vrouw haar visie op de mannen. Dit gaat natuurlijk weer gepaard met veel humor maar ook met ten alle tijden respect naar elkaar.
De afrondende fase
Na al deze speeches word er vaak gedanst en worden er liederen gezongen die Burns heeft geschreven. Dit kan net zolang duren als dat jullie zelf willen. Maak er dus een gezellig feestje van!
Houd je een burns supper in een ander land dan kan je gevraagd worden om wat te zingen in je taal van afkomst. Of om misschien een mooi gedicht voor te dragen uit je eigen land.
Als de avond ten einde komt wordt er aan een gast gevraag door de gastheer om zijn dank uit te spreken. Dan wordt er aan iedereen gevraagd om te gaan staan en wordt “auld lang syne” gezongen.
En zo eindigt de burns night.
Wat een avond he !
Je kan het uiteraard zo formeel of informeel maken als je zelf wilt. Wij hebben het vrij losjes gevierd om het zo maar te zeggen.
De enigste regel die we hadden was dat iedereen wel iets van tartan aan moest. Verder heb ik die avond wat LP’s opgezet met schotse muziek en heb ik de adress to a haggis voorgedragen uit The Complete Poems and Songs of Robert Burns. Alle toasts die erbij komen kijken hebben we gelaten voor wat het is en we hebben gewoon een gezellige avond gehad samen.
Vergeet niet jezelf te belonen met een mooie whisky aan het einde van de avond. Een middag in de keuken staan, je gasten verzorgen en daarna afruimen maakt wel dat je iets lekkers heb verdiend! Dankzij Thijs van words of whisky had ik nog een sample van een prachtige Caol Ila uit 1979. Een topper om deze avond mee af te sluiten!
Ik hoop dat jullie door deze blog ook enthousiast zijn geworden om je eigen burns night te organiseren.
Bedankt voor het lezen.
Cheers,
Robbert
